Hoe vermijden het kind van de rekening te zijn

Hoe je als architect behoeden om het kind van de rekening te zijn wanneer er iets fout loopt

Het opvragen van de verzekeringsattesten tienjarige aansprakelijkheid woningbouw van de aannemers die werken uitvoeren aan de ruwbouw water- en winddicht blijft een bron van ergernis en zorgen voor vele architecten.

Zoals uitgelegd in onze eerste tip “Wat moet ik doen als één van de bouwpartners het verzekeringsattest Wet Peeters-Borsus niet voorlegt?", rust op de architect de nieuwe verplichting om het verzekeringsattest tienjarige woningbouw op te vragen wanneer verzekeringsplichtige bouwpartners hun attest niet afgeven voor aanvang van hun werken. De wetgever heeft de architect echter niet de middelen gegeven om onwillige bouwpartners te dwingen aan hun verplichting te voldoen.

In onze eerste tip zijn we ingegaan op de juridische kant van de zaak, namelijk hoe kan je bij het niet aanleveren van de verzekeringsattesten door de andere verzekeringsplichtige bouwpartners vermijden dat je je als architect aan de wettelijk voorziene sancties blootstelt.

Als je die acties onderneemt zal je niet gesanctioneerd worden wegens het nalaten van je opvraagplicht, maar blijft de naleving van de verzekeringsplicht door de andere bouwpartners (aannemers die werken aan de ruwbouw, ingenieur stabiliteit, …) onzeker. Het risico dat je dan bij een schadegeval dat ressorteert onder de tienjarige aansprakelijkheid, als enige correct verzekerd bent en als enige solvabele zal aangesproken worden, blijft. Je hebt er zelf dan ook alle belang bij dat dit attest er is en dat je dus met een bouwpartner waarvan je weet dat die verzekerd is, de tienjarige garantieperiode kan doorlopen.

In-solidum veroordeling met de aannemer

In Tip 9 'Minnelijke regeling versus langdurig proces', haalden we reeds aan dat de rechtbanken vaak geneigd zijn een (mede)verantwoordelijkheid in hoofde van de architect te weerhouden, ook al ligt de fout grotendeels, zoniet volledig, bij de aannemer. De architect is immers verplicht verzekerd voor zijn volledige beroepsaansprakelijkheid. Via een in-solidumveroordeling van de architect met de aannemer krijgt de schadelijder aldus de garantie dat zijn schade (volledig) vergoed zal worden, ook al is de aannemer insolvabel.

Een in-solidum veroordeling kan tot gevolg hebben dat je als architect moet instaan voor de volledige vergoeding van de schade. Immers kan de schadelijder dan kiezen tot wie hij zich richt om zijn volledige schade vergoed te krijgen en zal hij zich normaliter wenden tot de meest solvabele partij. Gaat het om een gewaarborgd schadegeval, dan zal PROTECT de schadelijder vergoeden en zal jij je vrijstelling moeten betalen. Jouw opdrachtgever blijft aldus niet in de kou staan. Toch blijf jij als architect met een wrang gevoel achter. Jouw verzekering is tussenbeide moeten komen, ook al tref jij geen enkele of veel minder schuld. En bij insolvabiliteit van de mede-verantwoordelijke(n) is recuperatie van hun aandeel weinig waarschijnlijk.

Kan je je daartegen beschermen?

Hoe kan je je hiertegen beschermen? In de eerste plaats door er bij je opdrachtgever op aan te dringen te werken met aannemers die voldoende en correct verzekerd zijn. Dit geldt zowel voor problemen tijdens de bouwtermijn als voor aansprakelijkheid na oplevering en kan onder meer op volgende wijze.

Alle Bouwplaatsrisico verzekering

Tijdens de bouwtermijn kan dit opgevangen worden door de opdrachtgever aan te raden een uitgebreide Alle Bouwplaats Risico’s (ABR) verzekering af te sluiten. Afhankelijk van de gekozen opties kan deze een uitgebreide waarborg geven, niet alleen voor gebreken die eventueel te wijten zouden zijn aan een conceptfout van de architect (wanneer de erelonen zijn aangegeven in de te verzekeren waarde werken), maar ook en vooral voor de gebreken te wijten aan uitvoeringsfouten van de aannemer die met zijn beperkte BA-polis tijdens de bouwtermijn enkel verzekerd is voor schade aan derden terwijl jij als architect je volledige beroepsaansprakelijkheid ook tijdens de bouwtermijn moet laten verzekeren. Welnu, de ABR polis zal ook de materiële beschadigingen veroorzaakt door fouten van de aannemer op het bouwproject waarborgen en zo de eventuele onmogelijkheid van die aannemer om te herstellen opvangen. Een ABR polis kan langlopende gerechtsprocedures vermijden. De bouwheer heeft het voordeel dat één verzekeraar alle materiële beschadigingen op de werf, wat ook de oorzaak is waarborgt en krijgt daarnaast eventueel ook een waarborg voor schade door natuurelementen. Dit betreft wel geen verplichte verzekering en is qua inhoud ook afhankelijk van de opties die men kiest bij onderschrijving maar is weliswaar aan te raden. Zeker als er met verschillende nevenaannemers wordt gewerkt.

Tienjarige aansprakelijkheid van de aannemer

Wat de tienjarige aansprakelijkheid betreft moet een onderscheid gemaakt worden tussen de woningbouwprojecten vergund vanaf 01.07.2018 en alle andere projecten. Enkel voor de eerste categorie geldt een beperkte verzekeringsplicht. Een verzekering die de tienjarige aansprakelijkheid waarborgt wordt zelden afgesloten voor de tweede categorie van projecten.

Bij woningbouw vergund vanaf 1.07.2018 is de tienjarige aansprakelijkheid van bepaalde bouwpartners nu wel verzekerd: er geldt een wettelijke verplichting voor de aannemers die werken uitvoeren aan de ruwbouw water- en winddicht en voor de ontwerpers die prestaties uitvoeren m.b.t. tot die onroerende werken. Ondanks de wettelijke verplichting is er hier toch ook nog werk aan de winkel. Zo blijven heel wat aannemers in gebreke en bezorgen ze je vaak geen verzekeringsattest. Het is een administratie waarmee aannemers niet vertrouwd zijn, maar waarvan we hopen dat ze zich deze snel eigen maken. Je kan je opdrachtgever ook informeren over de mogelijkheid om zelf een BA 10 Aannemers (Polis tienjarige aansprakelijkheid woningbouw voor de aannemers ) af te sluiten. Hierbij hebben zowel jij als architect en de opdrachtgever de garantie dat alle aannemers met één polis en met één attest verzekerd zijn volledig in overeenstemming met de Wet Peeters-Borsus.

Package ABR/BA10 aannemers

De opdrachtgever is als bouwleek vermoedelijk niet vertrouwd met de verzekeringsverplichtingen en de bijkomende verzekeringsmogelijkheden. Het biedt jou als architect heel wat voordelen wanneer jouw opdrachtgever er zelf toe bijdraagt dat via hem de aannemers ook goed verzekerd zijn.

Binnen onze verzekeringstool MyProtect heb je binnen het luik “Acties” bij je werven de mogelijkheid om je opdrachtgever te informeren over de verzekeringsplicht van de aannemers die werken uitvoeren aan de ruwbouw water- en winddicht. Dit formulier is al deels ingevuld met de gegevens die jij voor deze werf ingaf in MyProtect bij de melding van de werf. Dit alles vergemakkelijkt de aanvraag voor de opdrachtgever en jij bent zeker dat de gegevens correct zijn. Met één klik informeer jij dus zo jouw opdrachtgever over het bestaan en de voordelen van deze verzekeringspolis en help je indirect (zie hierboven) ook jezelf door ervoor te zorgen dat bij een zwaar schadegeval je niet alleen voor de rekening dient in te staan.

Omdat beide polissen, BA 10 aannemers en ABR, zowel voor jou als voor de opdrachtgever van groot belang zijn, zijn ze in een package gegoten. Sluit de opdrachtgever beide polissen af, dan krijgt hij die aan interessantere voorwaarden dan wanneer hij ze elk afzonderlijk zou afsluiten.

Door de opdrachtgever mee te responsabiliseren is iedereen correct verzekerd en vang je de gevolgen van een in-solidum veroordeling beter op.